MANTARLAR

 Mantarlar(Mushrooms)

En eski çağlardan beri mantarlar bir çok amaçla tüketilmiştir ; Antik Yunanlılar mantar yemenin savaşta askerlere güç vereceğine inanırlardı ve Romalılar -ilginç şeklinden dolayı belki de- mantarlar için "Tanrıların yiyeceği" demişlerdir. Zaten insanlık tarihi  boyunca sadece sağlıklı  ve tam bir besin olarak değil aynı zamanda algıda yarattığı değişimlerden(halüsinasyon, sarhoşluk) dolayı da tüketilen mantarlar çok hızlı ve kolay çoğalmalarıyla da insanlara çekici gelmiştir. Ama biz tabi ki uyuşturucu özelliği olanlardan değil şifalı olanlardan bahsedeceğiz.😅

Obezitenin inanılmaz hızla arttığı ve bağışıklığımızın çok çok önem taşıdığı şu günlerde mantarlar daha  popüler hale gelmiştir çünkü kalori, yağ , karbonhidrat ve sodyum gibi vücudumuza ağırlık olan maddelerden fakir ancak proteinler, antioksidanlar ve vücudumuz için çok önemli bir takım maddelerden zengin bir organizmadır.(Bitki diyemiyorum çünkü mantarlar bitki değil ayrı bir alemdir.)

 Bunlarla birlikte mantarlar sadece eski çağların mucizeleri olarak kalmamış günümüzde de Alzheimer, Parkinson ,hipertansiyon ve inme gibi rahatsızlıkların önlenmesinde kullanılan ilaçlardan başlayarak bir çok tıbbi ilacın ana maddesini oluştururlar. Kolestrol içerikleri sıfır olduğundan kolestrol hastalarınca diyetlerinde zengin bir protein kaynağı olarak kullanılabilecek mantarlar aslında zehirli, tıbbi ve yenebilir olarak gruplara ayrılır. Biz tıbbi mantarlar sadece ilaç endüstrisinde kullanıma uygun olduğundan biz yenilebilir olanlar hakkında konuşacağız.

Mantarlar bir çok diğer şeyin dışında özellikle Selenyum, C vitamini ve kolinlerden zengindirler . Peki bunun önemi ne ? Selenyum DNA sentezi için gereklidir ve "oksidatif stress" dediğimiz hücre için mutasyona ve zararlara sebep olan madde(radikal) birikimini engeller. Bu da tahmin edebileceğiniz üzere kanser oluşumunu engeller. İçeriğindeki lifler tip 2 diyabet rahatsızlığıyla başa çıkmada yardımcı olur .Ve özellikle kilo veriminde güvenebileceğiniz bir besin kaynağıdır. 

Hipertansiyona iyi geldiğinden bahsetmiştik .Zengin potasyum içeriği gün içerisinde devasa miktarlarda vücudumuza aldığımız sodyumun negatif etkilerini giderir. Damarlardaki gerilimi azaltır ve tansiyonu düşürür. 

kış mantarı (enoki)

şitaki mantarı

Marketlerde bulabildiğimiz mantarlar genelde kültür mantarı diye bildiğimiz ; buton, crimini ve portobello mantarlarıdır. Bunun yanında şitake mantarları, kış mantarları ,kavak mantarları, maitake(meşe) mantarları da yerel marketlerde bulabileceğimiz yenilebilir sağlıklı mantar türleridir. Genellikle türünü ve özelliğini bilmeden alıp tükettiğimiz bu canlıları tanıyabilmemiz için her birinin resmini de koydum. 

kültür mantarı

istiridye mantarı(kavak,kayın)

meşe mantarı (maitake)

Kısaca özelliklerinden bahsedersek;

• Kültür mantarları ,üstte bahsettiğimiz yararlarının yanında kalp hastalıklarını önlemede de başarılıdır. 
• Şitaki mantarı ,Japonca isminin anlamı gibi lezzetli ,hoş kokulu ve etli bir mantardır.
• Kış mantarı olarak bilinen enoki mantarı çiğ olarak da tüketilebilen ve salatalarda kullanılan bir mantardır.
  
• Kavak mantarı diğer ismiyle istiridye mantarı ülkemizde sıkça bulunan ağaç gövdesinde yetişen yine lezzetli ve sağlıklı bir mantar türüdür.
• Maitake (meşe) mantarı da tıpkı istiridye mantarı gibi görünen ama ağacın gövdesinde değil dibinde yetişen bir türdür.
  

Kaynakça ve araştırmalar;

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20550954/
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/287842
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22506573/
• https://www.academia.edu/20139805/Edible_Mushrooms_Improving_Human_Health_and_Promoting_Quality_Life
• https://www.lofficiel.com.tr/be-well/soguk-alginligi-ile-mucadele-tibbi-mantarlar