Aşılar ne kadar tehlikeli?

 Aşılarla ilgili dayanağı olan ve ya olmayan birçok fikir sosyal medyada kol geziyor. Sadece başkalarının fikirlerinde yola çıkarak karar vermemeniz adına aşıların nasıl işlediğinden ve bilimsel olarak etki- yan etki ilişkilerinden bahsedeceğim. Böylece yazının sonunda kendiniz aşıların biletini kesebilirsiniz.

Vücudumuz bebeklikten itibaren sürekli mikroplara maruz kalır. Belli bir raddeye gelene kadar mikroplar , bağışıklık sistemimiz tarafından yok edilir ama tabi eğer mikroplar sayıca çoksa bağışıklık sistemimiz anında yok edemez ve bir yarış başlar. Mikroplar vücudumuzun kaynaklarını ele geçirmek için hızla çoğalmaya ve vücudumuza zarar vermeye başlarken bağışıklığımızın cefakar hücreleri de onların yayılmasına izin vermemek için bütün güçleriyle savaşırlar.

Eğer bahsi geçen mikrop daha önce karşılaşmadığımız (hastalığını geçirmediğimiz ) bir tür mikropsa bağışıklık sistemimiz üstüne bir de  sıfırdan o mikrobu nasıl öldürebileceğini çözmeye çalışır. Bağışıklık sisteminin mikrobu defetmek için verdiği bu savaş yaklaşık 8-10 gün sürer ve siz bu günlerde ağrılar çeker, mikrobun verdiği hasarları tecrübe edersiniz. Bağışıklık sistemi zor bela mikrobu yok ettiğinde bir daha bu kadar zorlanmamak için ders çıkarır . Bellek hücreleri denen hücreler oluşturulur ; eğer bir daha aynı tür mikropla karşılaşırsak hemencecik öldürebilmek için o mikrobu ve nasıl öldürüldüğünü hatırlayan özel hücreler. Son olarak ise  bağışıklık sistemimiz ,savaş verdiği bu 8-10 gün içinde mikrobun vücutta yarattığı hasarları tamir etmeye başlar.

Olabildiğince kısa ve sade anlatmaya çalıştığım bu enfeksiyon süreci sadece sağlıklı insanlarda böyle işliyor ne yazık ki. Bebeklerde, kronik hastalığı olanlarda, bağışıklığı o an düşük olanlarda mikroplar öldürülene kadar çok daha ağır hasarlar verebilir , hatta öldürebilir. Eskiden çok can alan birçok hastalığı (çiçek , kuş gribi, tetanoz, kızamık gibi) doktorlar aşılar aracılığıyla azaltmışlar. Aşılar basitçe o hastalığın mikroplarından azıcık bir miktarda  içeren iğnelerdir.

Bazı aşılarda o mikrop parçalara ayrılmış halde ölü bir şekilde bulunur. Bazısında o mikrobun genetik materyali bulunur. Bazısında direk kanlı canlı mikrop vardır. Hasta olmamak için mikrop vurulmak kulağa tuhaf gelse de aşılardaki mikrop sayısı çok çok az olduğundan bağışıklık sistemimizi zorlamazlar. Aksine bağışıklık sistemi 1-2 günde mikrobu yok eder ve hemen o mikroba özel bellek hücreler oluşturur. Aşıların asıl koruyuculuğunu işte bu bellek hücreleri sağlar çünkü bu hücreler o mikrobu nasıl öldüreceğimizi bilen hızlı ve güçlü bir bağışıklık yanıtı uyandırırlar. Böylece isterse o mikrobun babası gelsin gene bağışıklığımız onu yok eder.

Aşılarla milyonlarca insan ölümden kurtarılsa da aşıyla vücuda aldığımız mikrop her insanın bağışıklığı için kolay lokma olmuyor maalesef. Bazı insanlar aşılandıktan kısa süre ciddi alerjik reaksiyonlar gösterebiliyorlar , çok rahatsızlanabiliyorlar. Böyle bir ihtimali göze almamak için aşı vurulduktan sonraki bir 15-20 dk doktorlar hastaları gözlemlerler. Herhangi bir alerjik etki görürlerse hemen tıbbi müdaheleyle bu insanları kurtarırlar. Neyseki bu tür olaylar çok küçük bir azınlık için geçerlidir ve toplumun büyük çoğunluğu aşılanmış ise sürü bağışıklığı aşıya alerjik bu insanları da korur. Aşıların verebileceği zarar , hastalığın kendisinin verdiği zararın yanına bile yaklaşamaz. Aşılar milyonlarca bebeği, çocuğu , yaşlıyı her tür insanı ölümden kurtarmış , korkunç hastalıkları tarihe karıştırmıştır. 

Şuan gündemde covid-19 aşısı olduğundan ilginizi çekeceğini bilsem de covid-19 aşılarına özel net bir görüş sunabilecek bir uzmanlıkta değilim. Tek bildiğim aşıların , önüne geçebileceğimiz gereksiz ölümleri engellediği, salgınları bitirdiği ve sağlıklı bir toplum için gerekli olduğu. Aşıya ulaşamayan fakir ülkelerde hala basit hastalıklar yüzünden ölen insanlara bakabilirsiniz. Çocukluk aşılarını vurulmadığı için ölen miniklere bakabilirsiniz. Aşısına ulaşma imkanı olup da aşılanmayıp o hastalığa yakalanan ve yıllarca hastalığın bıraktığı hasarlarla yaşayanlara bakabilirsiniz. Seçim sizin ..

Sağlıkla kalın...