İnsandan Bile Daha Tehlikeli Varlık: Faj

 Bakteriyofaj ve ya kısaca faj dediğimiz varlıklardan bahsedeceğiz bu yazıda. Bakteriyofajlar ne canlı ne de ölü olan arada bir varlık formudur. Konuyu açıklamaya çalışırsak; bir tür biyolojik robottur bakteriyofaj, çok şekilli bir başlık + tüp + bacaklardan oluşmuş bir yapıya sahiptir. Çok şekilli başlığının altında DNA ve ya RNA gibi genetik bir materyal taşır ve tek amacı bu materyali arttırmaktır. Bakteriyofaj'lar aslında aynı virüs gibi çoğalırlar bu sebeple fajları , bakterilerin virüsleri gibi düşünebiliriz.

Dünyadaki bütün canlı varlıklardan (uçsuz bucaksız bakteri alemi de dahil ) çok daha fazla sayıda faj vardır . Her seferinde elimizde gözlerimizde mutfak robotunun bıçağında,,vs. binlerce bakteri olduğundan bahsederiz ya fajlar onlardan bile daha fazla sayıda bulunurlar bu yerlerde ve her gün trilyonlarca bakteriyi katlederler. Ama bizim korkmamız gereken bir şey yok çünkü dediğimiz gibi fajlar ,bakterileri hedef alıyorlar .

Ne canlı ne cansız bir biyolojik robotun nasıl olur da insanları öldürebilen bir bakteriyi katlettiğini merak ediyorsanız: döngü fajın hücreye denk gelip tutunmasıyla başlıyor. Sonrasında baş kısmındaki genetik materyali hücreye pompalayıp o hücrenin kontrolünü ele geçiriyor. Ele geçirdiği hücrenin bütün kaynaklarıyla yeni fajlar üretilmesini sağlıyor ve artık hücreye sığamayacak kadar çok sayıda faj üretilince hücreyi patlatarak yüzlerce yavru fajın dışarı salınmasını sağlıyor. Ve her bir yavru faj bu döngüyü tekrarlıyor. Ama tüm bu işleri yapabilmesi için uygun hücreye denk gelmesi gerekiyor işte. Aksi takdirde canlılık göstermeyen bir tohum gibi etrafta savrulup durur.

Doktorlar ise sadece sadece belli bakterileri öldürdüğü ama diğer canlıların hücrelerine dokunmadıkları için fajları objektif altına almışlar. Antibiyotik Direnci yazısında tarihinden de bahsettiğimiz İnsanoğlu- Bakteri savaşını sadece antibiyotiğin keşfiyle kazanabilmiştik . Antibiyotiği bulana kadar insan popülasyonunun ezici çoğunluğu bakterilerin sebep olduğu hastalıklardan dolayı ölüyordu. Ancak günümüzde antibiyotiği gereksiz yere sık sık kullanarak bakterilerin daha da güçlü ve dirençli bakterilere evrimleşmesine sebep olduk ve artık dünyada bakteri sebepli ölümler tekrar  kanser ölümlerinin önüne geçmiş durumda. Fajlar sadece bakterileri hedef aldığı için bilim insanları antibiyotikle öldüremedikleri bakterileri fajlarla savaştırmayı denemişler. Ve tahmin edebildiğiniz gibi fajlar , en güçlü bakterileri bile yok etmişler.

Üstelik antibiyotik bizi hasta eden bakterileri yok ederken bize yarar sağlayanları da öldürür bu yüzden sadece belli bir bakteriyi hedefleyip öldüren fajlar kulağa çok daha mantıklı bir çözüm gibi gelse de ilaç şirketleri henüz bu konuda yatırım yapmaya yanaşmadığından aktif olarak tıpta kullanılmasına daha vakit var gibi görünüyor. En azından antibiyotiklerden başka bir çaremiz daha olduğunu keşfetmiş bulunduk.

Sağlıkla kalın.