Antibiyotik Direnci

 

Bakteriler dünyada  var olan en eski en basit yaşam formlarıdır. Ve aklınıza gelebilecek her yerde bakteriler yaşar: sokakta, hayvanlarda , araba anahtarlığınızda hatta gözlerinizde . Daha önce mikrobiyota yazımda da bahsettiğim gibi vücudumuzda insan hücrelerinden 10 kat daha fazla bakteri hücresi yaşamaktadır. Ancak bakteriler çoğunlukla bize uyum sağlarlar. Kimisi sindirimimizde kolaylık sağlar kimisi bağışıklığımızı düzenler kimisi de kendi halinde bize zarar vermeden yaşar. 

Ama tabi isyankar bir takım bakteriler elde ettikleriyle yetinmeyip vücudumuza girdiği takdirde bizim hücrelerimize da zarar verirler. Bakteriler çok hızlı çoğalan canlılar bu sebeple vücuda girdikten sonra inanılmaz bir hızla sayılarını katlarlar. Vücudumuz bu işgalcilerin bize ait olmadığını anladığında hızla bir bağışıklığımıza haber salar ve immün sistemimizin cefakar hücreleri bakterileri yok etmeye başlarlar. Ama başta da söylediğimiz gibi bakteriler çok hızlı çoğalırlar bu yüzden bazen bağışıklık sistemimizin hepsini yok edemez ve sonuç olarak enfeksiyon yayılır ,hastalanırsınız. 

Eskiden bu soruna bir çaremiz yoktu ve milyonlarca insan bu sebeple ölmekteydi. Ancak sonrasında "Alexander Fleming" isimli bir bilim adamı tesadüfen yapılan deneylerde mantarların sahip olduğu bir maddenin bakterileri öldürdüğü bulundu .Alexander bir kaba  bir dilim peynir koymuş ve bıraktığı yerde unutmuş. Küflenmiş peyniri döküp kabı temizleyecekken mikroskopta inceleyesi gelip bakmış ama  küflü peynir ve etrafında hiçbir  bakteri görememiş  buna rağmen kabın her yeri bakterilerle kaplıymış .Mantarın ürettiği sıvıda bakteri yaşayamadığını anlayan Alexander ,küf mantarının türü "Penicilium "olduğundan küflü peynirin etrafındaki sıvı maddeye Penisilin ismini vermiş.

 Ve sonrasında bilim insanları bunun deneyini yapıyorlar bu besinin bir tarafına mantar diğer tarafına da bakteri koyup hangisinin besin kaynağını ele geçirip hayatta kalacağını gözlemliyorlar. Bakteri ,mantardan çok çok hızlı çoğaldığı için kolayca besinin etrafını sarmaya başlıyor ancak mantar her şeyi bakteriye kaptırmamak için bir madde salgılıyor ve bu maddeyi(penisilini yani) besinin en uçlarına bile ulaştıracak şekilde fışkırtıyor. Sonuç olarak bakteri , mantarın salgıladığı bu maddeyle temas ettiğinde öldüğü için mantar besini ele geçirip hayatta kalıyor.

Bu buluş ilk yayıldığında bazı insanlar mikrop kapan yerlerine küflü ekmek sürerek enfeksiyonlarından kurtuluyorlardı .Sonrasında ilaç endüstrisi modern antibiyotikleri geliştirip bu bakteriyel enfeksiyonların sebep olduğu ölümleri hatrı sayılır derecede azaltmıştır. Ancak bu yazıyı yazmamın sebebi Antibiyotiğin bulunuş hikayesi değil ,size  çok önemli bir problem hakkında bilinç kazandırmak. Hikayemiz buraya kadar güzel gelişmeler ve mutlu sonla bitiyor gibi görünse de antibiyotikler fazla rahatça kullanılmaya başlandığından başka sorunlar ortaya çıkmaya başladı.

 Dediğimiz gibi bakteriler en eski canlılar ,bizden çok daha uzun süredir bu dünyada hayatta kalıyorlar ve bu konuda uzmanlar. Her ne kadar antibiyotiklerle bize zarar veren bakterileri yok etsek de bazı bakteriler antibiyotiğe karşı kalkanlar ve gizlenme numaraları geliştirerek aradan kurtuluyor. Üstelik bu kazandıkları becerileri diğer bakterilere de öğretiyolar.

 Hatta bakarsanız antibiyotikle öldürdüğünüz bakterilerin arasından bir tanesi bile hayatta kalırsa ölen kardeşlerinin kalıntılarından antibiyotiğin etkilerini öğrenip kendini korumayı öğreniyor ve kendisi çoğaltıp tekrar enfeksiyona sebep olduğu zaman eski antibiyotiğimiz bu sefer işe yaramıyor. Bu yüzden antibiyotik her zaman son çare olarak kullanılmalı ve doktorun reçete ettiği süre ve dozda tüketilmelidir.

Daha önceki bilinçsiz ilaç tüketimi hakkındaki yazımızda ilaçların ikinci el sitelerinde dahi satıldığını göstermiştik. Bu tarz hareketler sadece sizin sağlığınızı  tehlikeye atmıyor . Eğer bilinçsiz antibiyotik tüketimiyle sizi hasta eden bakterileri güçlendirirseniz artık hiçbir antibiyotik o bakterileri öldüremeyecektir. Eğer bu süperbakterileri başkalarına bulaştırırsanız , diğerleri de antibiyotikler işe yaramadığından iyileşemeyecek ve günün sonunda onlarca ayın sonunda binlerce kişi hayatını kaybedecektir. 

Zaten şuan virüsal bir pandemiyle zar zor baş etmeye çalışıyoruz . Eğer bir de süperbakteriler üreterek bakteriyel bir pandemiye sebep olursak gerçekten sonumuz gelebilir. Bu yüzden lütfen antibiyotikleri ve antibiyotik içeren hapları ,soğuk algınlığınız sizi rahatsız ettiğinde değil ,gerçekten çok hasta olduğunuzda doktorunuzun önerdiği şekilde kullanın. Ve Sağlıkla kalınn..😘