Dikkat Arttırıcı İlaçlar

Yaşadığımız dönemde her zaman bir rekabet içinde olduğumuzu fark etmişsinizdir. Sürekli girdiğimiz sınavlar, iş hayatında yükselme kaygısı... Bu yarışa hepimiz ister istemez dahil olsak da koşullar herkes için aynı olmaz. Bazı öğrenciler özel ders alabilirken bazılarının böyle bir şansı olmaz, bazıları okuduğunu hemen anlayabilirken diğerleri odaklanma problemi yaşayabilir. İşte bu rekabetin bir sonucu olarak özellikle yurtdışında öğrenciler eşitliği kendi yollarıyla sağlamaya çalışmış ve aslında bir uyuşturucu olan, dikkat arttırdığına inandıkları amfetamin ve türevlerine yönelmiştir. Peki bu ilaçlar gerçekten mucizevi bir şekilde bizi süper zeka yapabilir mi?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tedavisinde kullanılan ve dikkat arttırıcı ilaçlar olarak bilinen amfetamin, ritalin, concerta ve daha birçok isimde bulunabilen bu bileşikler aslında beyin katekolamin sistemine etki eder. İlacın alınmasıyla merkezi sinir sistemimizde iletişimi sağlayan ve her birinin farklı görevleri olan nörotransmitterlerin salınımı artmaya başlar. Bunların başlıcaları dopamin, serotonin ve norepinefrindir. Bu nörotransmitterlerin konsantrasyonu artınca dikkat dağınıklığını önlenerek uyanıklık süresini uzatır ve yorgunluk hissini geciktirir.

Bir zamanlar kuvvet hapı olarak isimlendirilmiş ;kilo vermek, kas gücünü arttırmak gibi çeşitli amaçlar için de kullanılmıştır. Ancak herkesin düşündüğü gibi bilişsel gelişimi ve öğrenme düzeyinde bir artış sağlamaz. Sadece sıkıcı olarak görülen bir işi yapmayı, uyumadan ayakta kalmayı kolaylaştırır. Aslında 'sahte özgüveni arttırarak daha iyi öğrenme' olarak tanımlayabiliriz. Bir nevi placebo etkisi.

Bağımlılık yapan bu ilaçların etkileri buraya kadar iyi gözükse de aslında tedavi amaçlı kullanan hastalar ilacı bir an önce bırakmak istiyor. Yarattığı uyku sorunlarının yanında karaciğere olumsuz etki ediyor. Alıştıktan sonra ilaç kullanmadan çalışmak imkansız hale geliyor ve ilacın etkisi geçmeye başlayınca depresyon hissi yanında yorgunluk ortaya çıkıyor. Ayrıca kalp çarpıntıları, doz aşımında epilepsi nöbetleri görülüyor. Kullanan hastaların çoğu kimlik bunalımına girdiğini, espri yeteneklerini kaybettiğini söylüyor. 

Olimpiyatlarda yer alan sporcuların çoğu adderal kullanıyor fakat tedavi amaçlı olduğunu belgelediklerinde doping sayılmıyor. Yine de hastalığa sahip olup da bu ilacı kullananlar çok az olduğundan hile olup olmadığı tartışmalı bir konu. 

Türkiye'de bu ilaçlar kırmızı reçete ile temin edilebiliyor ve testlere girerek heyet raporu alınması gerekiyor. Buradan bile ne kadar tehlikeli bir ilaç olabileceğini anlayabiliriz. The Beatles'ın 'Doctor Robert' şarkısına konu olan bu uyarıcı ilaçlardan tedavi amaçlı değilse uzak durmamız gerektiğini artık biliyoruz 😊.